Ekologia

Województwo lubelskie położone jest we wschodniej części Polski, na pograniczu – z jednej strony Niżu Środkowoeuropejskiego, a z drugiej starych gór Europy Środkowej, w międzyrzeczu największej rzeki Polski – Wisły i granicznego Bugu. Intensywniej zaludniona jest część wyżynna Lubelszczyzny i ma ona charakter strefy rolniczo–osadniczej z wyspowo lub pasmowo rozmieszczonymi fragmentami pełniącymi rolę leśnych, wodno–łąkowych lub stepowych „węzłów ekologicznych”. Tereny te tworzą zewnętrzny (zielony) pierścień województwa o szczególnie wysokiej aktywności ekologicznej. W środkowej części strefy wyżynnej jest wewnętrzny pierścień – tworzy go Dolina Ciemięgi, Lasy Prawiednickie i kompleks: Zalew Zemborzycki – Dąbrowa – Lasy Świdnickie. Część nizinna województwa ma charakter strefy rolniczo–leśnej, której szczególnym bogactwem przyrodniczym wyróżnia się wodno–torfowiskowo–leśna podstrefa Pojezierza Łęczyńsko–Włodawskiego związana z doliną Wieprza, stanowiącą oś ekologiczną i krajobrazową tej części województwa. Zasoby naturalne stanowią złoża surowców mineralnych: węgla kamiennego, ropy naftowej i gazu ziemnego, zaliczanych do kopalin podstawowych, a także surowce węglanowe, ilaste, kruszywa i torfy zaliczane do kopalin pospolitych. Surowce węglanowe to margle, kreda, wapienie i opoki. Surowce ilaste reprezentują lessy, gliny i iły, zaś kruszywo naturalne to piaski. Klimat województwa lubelskiego odzwierciedla wpływy mas powietrza kontynentalnego i oceanicznego. Charakteryzują go zazwyczaj długie, słoneczne lata, często mroźne zimy i umiarkowane opady. Najbardziej uprzemysłowione tereny zlokalizowane są w środkowym pasie województwa w największych ośrodkach miejskich. Z roku na rok widoczny jest spadek rocznej emisji dwutlenku siarki oraz emisji pyłów co jest wynikiem szeregu prowadzonych działań proekologicznych. Inwestycje obejmowały głównie montaż coraz skuteczniejszych instalacji odpylania jak też modernizację elektrociepłowni, kotłowni a także wdrażanie nowych energooszczędnych technologii i termomodernizację budynków, co skutkowało zmniejszeniem zapotrzebowania na energię cieplną.

Północna część województwa leży w pasie krajobrazów nizinnych, część południowa zaś w pasie krajobrazów wyżynnych. Zachodni skraj województwa znajduje się w dolinie Wisły środkowej, która tworzy przełom wcięty w pas wyżyn na głębokości do 100 m. Najniżej położony punkt województwa znajduje się w dolinie Wisły poniżej Stężycy (107 m n pm.), a najwyższy na Roztoczu – Krągły Goraj gmina Lubycza Królewska (388,7 m n pm.). Wody podziemne użytkowe występują w utworach wieku kredowego, trzeciorzędowego i czwartorzędowego. Największe udokumentowane zasoby dotyczą wód podziemnych utworów kredowych. Rzeki Lubelszczyzny – Wieprz, Bystrzycę, Bystrą, Ciemięgę, Czerniejówkę oraz jeziora zasiedlają kręgowce będące rzadkimi gatunkami zarówno w Polsce jak i w całej Europie, np.: słonecznica, śliz, koza, piskorz oraz głowacz biało płetwy. Walory przyrodnicze województwa to także rzadkie gatunki roślin i zwierząt. Szczególną uwagę należy zwrócić na gatunki objęte ochroną prawną – całkowitą i częściową. Wielką osobliwością województwa lubelskiego jest pierwiosnka bezłodygowa rosnąca w ilości kilkunastu okazów na jedynym stanowisku w Polsce – w lesie grądowym koło Lublina. Do najciekawszych należą też wielosił błękitny, rosnący koło Niemiec, śniedek baldaszkowaty w okolicach Kazimierza Dolnego, tojad mołdawski koło Opola Lubelskiego, tojad dzióbaty koło Niemiec, wąkrota zwyczajna, wierzba lapońska, rosiczka długolistna, widłak torfowy, gnidosz królewski, modrzewica zwyczajna, bagnica torfowa na Pojezierzu Łęczyńsko – Włodawskim, a ze zwierząt bocian czarny, bielik, orlik krzykliwy, głuszec i puchacz. Na uwagę niewątpliwie zasługują także ogromne kompleksy leśne: Lasy Janowskie, Puszcza Solska, Lasy Włodawskie, Parczewskie oraz Kozłowieckie, ciepłolubne murawy o charakterze stepowym w okolicach Kazimierza Dolnego, Janowca, Łęcznej, Bychawy i Lublina, murawy ostenicowe występujące jedynie w Dobrym oraz na górze Trzech Krzyży w Kazimierzu Dolnym, a także obszar Pojezierza Łęczyńsko–Włodawskiego – jedynego pojezierza w Polsce, które znajduje się poza zasięgiem ostatniego zlodowacenia i obejmuje 67 jezior, w tym 22 jeziora mają pow. powyżej 50 ha, a największe z nich to głębokie jeziora mezotroficzne: Białe Włodawskie, Piaseczno, Krasne, Zagłębocze, Rogóźno oraz jeziora eutroficzne: Kleszczów, Łukcze, Łukie, Sumin. W 2002 roku UNESCO nadało temu miejscu statut Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery „Polesie Zachodnie”. Wspomniany zaś wyżej Roztoczański Park Narodowy, który utworzono w 1974 roku obejmuje obecnie powierzchnię 8483 ha, w tym lasy zajmują 8102 ha (95,5%),z czego ochroną ścisłą objęto 806 ha (9,5%).

źródło: www.lubelskie.pl